"Je moet de baas zijn over je paard. Laat hem voelen dat je de baas bent." Dit soort uitspraken hoor je vaak. Ik snap het wel, je wilt niet dat een dier van een paar honderd kilo de leiding neemt. Dat is ronduit gevaarlijk en ook vrij onhandig in de omgang met je paard. Maar is het echt zo dat je de baas moet zijn over je paard? Of zit het anders in elkaar?
Paarden willen graag een leider. Iemand die ze vol vertrouwen kunnen volgen in alles wat hij of zij doet. Niet iemand die de baas speelt en dingen afdwingt.
Hoe werkt dat in een kudde? Is de hengst de leider van de groep of is dat de alpha merrie? Of zit dat toch weer anders in elkaar? Lang werd gedacht dat de hengst de groep leidde, later ontdekte men dat de hengst alleen de kudde opdrijft en verdedigt tegen andere hengsten die merries proberen te stelen. Er zou 1 leidende merrie zijn, de zogenaamde alpha merrie, deze merrie zou de werkelijke leider zijn van de groep.
In werkelijkheid is dit niet zo simpel. In een groep paarden leven dieren van verschillende leeftijden. De oudere merries met de meeste levenservaring maken zich niet meer zo druk om allerlei futiliteiten en zijn vooral bezig te zorgen voor voldoende eten, drinken en rust in de groep. Die rust is belangrijk om niet onnodig energie te verspillen die je mogelijk nodig zult hebben om te vluchten voor roofdieren. Laten we zeggen dat ze enigszins verstandig zijn. In tegenstelling tot de jongere dieren.
De oudere merries hebben een leidende rol in een groep. Als een van de merries besluit om te gaan drinken in een poel een kilometer verderop, dan gaat ze gewoon. Vaak volgen de andere paarden haar en gaan ze samen drinken. Gaat er niemand met haar mee, dan draait ze weer om en gaat terug naar de groep.
Professor Konstanze Krüger heeft een onderzoek gedaan naar kuddegedrag. Het rapport daarover is in 2014 gepubliceerd.
Dit onderzoek geeft aan dat degene die de kudde in beweging zet op dat moment de leiding heeft. Soms gebeurt dat door opdrijven door de dominante hengst (herding) en soms door het vertrekken van 1 of meerdere merries (departure).
In dit onderzoek wordt duidelijk dat er geen sprake is van 1 leidende merrie die alle beslissingen neemt. Alle paarden in een kudde kunnen de groep in beweging zetten, maar de meeste kans daarop maken de oudere merries. De jongere dieren vertrouwen blijkbaar op hun oordeel over de noodzaak om te vertrekken.
Voor onze omgang met paarden is dit best belangrijk. Jouw paard wil dus geen baas die hem vertelt wat hij moet doen. Hij wil graag een leider die initiatief toont, hem motiveert en die hij genoeg vertrouwt om te volgen. Zo kan hij beslissingen over tempo, richting, stilstaan etc. aan jou overlaten en dat geeft hem rust.
Dat wil natuurlijk niet zeggen dat je nooit discussies zult hebben met je paard, maar heb je die wel, denk dan even aan dit onderzoek en kijk waarmee jij je paard het beste kunt helpen en motiveren. Paarden zijn zeer loyaal en bereid om mee te werken, als ze je maar als leider kunnen vertrouwen.
Over dominantie verhoudingen tussen paarden valt ook genoeg te zeggen. Daarover een andere keer!
